Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Daima sözcüklere bitişik yazılır. "Kiminki?" ve "hangi?" sorularının karşılığı olan sözcüklerin aldığı "ki" ler ektir.
** Sonunda ince-yuvarlak ünlü bulunan bazı sözcüklerden sonra getirilen "-ki" eki küçük ünlü uyumuna uyarak "-kü" olur.**
- Dünkü olay beni çok etkiledi.
- Bugünkü toplantı uzun sürdü.
Sözcüklerin yerini alır. -mki,-inki biçiminde eklenir.
- Benim ellerim kirli, seninkiler temiz.
- Seninki.........senin ellerin
- Seninki, bugün yine okula gitmedi.
- Seninki......senin çocuğun
- Benimki çok eskidiği için, yenisini aldım.
- Benimki.......benim çantam
Yer ve zaman belirten sıfatlar türetir:
- Duvardaki resmi ben yaptım.
- Akşamki yemeği çok beğendim.
- Penceredeki çiçek, soğuktan dondu.
Önemli : ** Yazımda "-ki" eki ile, "ki" bağlacını birbirinden ayırabilmek için "ki" ler cümleden çıkarılır. Cümlenin kuruluşunda bozulma oluyorsa "ki" ler ektir, bitişik yazılır. Olmuyorsa, bağlaçtır, ayrı yazılır.
Şimdi, yukarıdaki bilgilerle son bilgiyi harmanlayıp, aşağıdaki alıştırmaları yapalım:
Örnek 1:
1- Evdek(ki) kitapları da getir.
a) Hangi kitap? Evdeki.
b) Evde kitapları da getir.
Açıklama : Cümle bozuldu. O halde ek ve bitişik yazılmalı.
Doğrusu : Evdeki kitapları da getir.
2- Öyle bir illet(ki), iyi olmak bilmiyor.
a) 1. Cümle : Öyle bir illet.
2. Cümle : İyi olmak bilmiyor.
Açıklama : İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç ve ayrı yazılmalı
b) Öyle bir illet iyi olmak bilmiyor.
Açıklama : Cümle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalı.
Doğrusu : Öyle bir illet ki, iyi olmak bilmiyor
3- Senin(ki) bu yıl iyi ders çalışıyor.
a) Kiminki? Seninki
b) Senin bu yıl iyi ders çalışıyor.
Açıklama : Cümle bozuldu. Ek ve bitişik yazılmalı
Doğrusu : Seninki bu yıl iyi ders çalışıyor.
4- Düşündüm(ki) seninle gelsem iyi olacak.
a) 1. Cümle : Düşündüm.
2. Cümle : Seninle gelsem iyi olacak.
Açıklama : İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç, ve ayrı yazılmalı
b) Düşündüm seninle gelsem iyi olacak.
Açıklama : Cumle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalı.
Doğrusu : Düşündüm ki, seninle gelsem iyi olacak.
5- Parti kongrelerinde(ki) coşkuyu seçimlerde göremedik.
a) Hangi coşku? Parti kongrelerindeki.
b) Parti kongrelerinde coşkuyu seçimlerde göremedik.
Açıklama : Cümle bozuldu. O halde buradaki "ki" ektir. Bitişik yazılmalıdır.
Doğrusu : Parti kongrelerindeki coşkuyu seçimlerde göremedik.
Tahir Nejat Gencan (Dil Bilgisi)
Fen Bilimleri Yayınları (Türkçe Hazırlık)
TDK
Tarih: 2016-03-02 01:56:48 Kategori: Sözlük
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Ki Eki Nedir
** Sonunda ince-yuvarlak ünlü bulunan bazı sözcüklerden sonra getirilen "-ki" eki küçük ünlü uyumuna uyarak "-kü" olur.**
- Dünkü olay beni çok etkiledi.
- Bugünkü toplantı uzun sürdü.
Ek olan "-ki", iki şekilde karşımıza çıkar:
1- İlgi zamiri olan "-ki":
Sözcüklerin yerini alır. -mki,-inki biçiminde eklenir.
- Benim ellerim kirli, seninkiler temiz.
- Seninki.........senin ellerin
- Seninki, bugün yine okula gitmedi.
- Seninki......senin çocuğun
- Benimki çok eskidiği için, yenisini aldım.
- Benimki.......benim çantam
2 -Belirtme sıfatı üreten "-ki"
Yer ve zaman belirten sıfatlar türetir:
- Duvardaki resmi ben yaptım.
- Akşamki yemeği çok beğendim.
- Penceredeki çiçek, soğuktan dondu.
Ki eki ile Ki bağlacını nasıl ayırt ederiz
Önemli : ** Yazımda "-ki" eki ile, "ki" bağlacını birbirinden ayırabilmek için "ki" ler cümleden çıkarılır. Cümlenin kuruluşunda bozulma oluyorsa "ki" ler ektir, bitişik yazılır. Olmuyorsa, bağlaçtır, ayrı yazılır.
Açıklamalı Örnekler:
Şimdi, yukarıdaki bilgilerle son bilgiyi harmanlayıp, aşağıdaki alıştırmaları yapalım:
Örnek 1:
1- Evdek(ki) kitapları da getir.
a) Hangi kitap? Evdeki.
b) Evde kitapları da getir.
Açıklama : Cümle bozuldu. O halde ek ve bitişik yazılmalı.
Doğrusu : Evdeki kitapları da getir.
2- Öyle bir illet(ki), iyi olmak bilmiyor.
a) 1. Cümle : Öyle bir illet.
2. Cümle : İyi olmak bilmiyor.
Açıklama : İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç ve ayrı yazılmalı
b) Öyle bir illet iyi olmak bilmiyor.
Açıklama : Cümle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalı.
Doğrusu : Öyle bir illet ki, iyi olmak bilmiyor
3- Senin(ki) bu yıl iyi ders çalışıyor.
a) Kiminki? Seninki
b) Senin bu yıl iyi ders çalışıyor.
Açıklama : Cümle bozuldu. Ek ve bitişik yazılmalı
Doğrusu : Seninki bu yıl iyi ders çalışıyor.
4- Düşündüm(ki) seninle gelsem iyi olacak.
a) 1. Cümle : Düşündüm.
2. Cümle : Seninle gelsem iyi olacak.
Açıklama : İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç, ve ayrı yazılmalı
b) Düşündüm seninle gelsem iyi olacak.
Açıklama : Cumle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalı.
Doğrusu : Düşündüm ki, seninle gelsem iyi olacak.
5- Parti kongrelerinde(ki) coşkuyu seçimlerde göremedik.
a) Hangi coşku? Parti kongrelerindeki.
b) Parti kongrelerinde coşkuyu seçimlerde göremedik.
Açıklama : Cümle bozuldu. O halde buradaki "ki" ektir. Bitişik yazılmalıdır.
Doğrusu : Parti kongrelerindeki coşkuyu seçimlerde göremedik.
Kaynaklar:
Tahir Nejat Gencan (Dil Bilgisi)
Fen Bilimleri Yayınları (Türkçe Hazırlık)
TDK
Tarih: 2016-03-02 01:56:48 Kategori: Sözlük
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx